ˈhaɪ, ˈaɪm ˈtʰeɪlɚ ənd ˈwɛɫkəm ˈtʰuː ðə ˈlæst ˈɛpəˌsoʊd əv ˈkɹæʃ ˈkʰɔrs lɪŋˈɡwɪstɪks! ˈɔɫ ˈhjuːmən səˈsaɪəɾiːz ˈhæv ˈlæŋɡwɪdʒ, ˈiːðɚ ˈspoʊkən ˈɔr ˈsaɪnd ˈɔr ˈboʊθ. ˈbʌt ˈɹaɪɾɪŋ ˈɪz ə tɛkˈnɑlədʒɪ ˈðæt ˈɡɑt ɪnˈvɛntɪd ˈɪn ˈdɪfɹənt ˈweɪz ˈɪn ˈdɪfɹənt ˈpleɪsɪz, ˈsoʊ ˈnɑt ˈɔɫ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈhæv ə ˈstændɚˌdaɪzd ˈɹɪʔn̩ ˈfɔrm. ðə dɪˈvɛləpmənt əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈɪz ˈɪnˌfluːənst ˈbaɪ ˈlɑts əv ˈθɪŋz: ðə ˈstɹʌktʃɚ əv ðə ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈðeɪ ˌɹɛpɹɪˈzɛnt, ðə ˈtʰuːɫz ˈjuːs tə pɹəˈduːs ˈðɛm, ənd ˈhuːz ˈpʰaʊɚfəɫ ˈɪn ə ˈɡɪvən ˈpleɪs ənd ˈtʰaɪm. ənd ˈðɪs ˈsɛt əv kənˈvɛnʃənz ˈðæt ˈɑr ˈjuːs tə ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ə ˈlæŋɡwɪdʒ ˈɪn ˈɹaɪɾɪŋ ˈɑr ˈkʰɔɫd ə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm, ˈɔr ən ɔrˈθɑɡɹəfɪ. [ˈθiːm ˈmjuːzɪk] ə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ɪnˈvɑɫvz ˈtʰuː ˈpʰɑrts. ˈðɛrz ðə ˈsɪmbəɫz, ˈɔr ˈɡɹæˌfiːmz, ənd ˈðɛn ˈðɛrz ˈwɑt ðə ˈsɪmbəɫz ˈstænd ˈfɔr. ˈbɹɔdlɪ ˈspiːkɪŋ, ˈɡɹæˌfiːmz kən ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ˈθɹiː ˈdɪfɹənt ˈlɛvəɫz əv lɪŋˈɡwɪstɪk ˌɪnfɚˈmeɪʃən: ˌɪndəˈvɪdʒəwəɫ ˈsaʊndz, ˈsɪləbəɫz, ˈɔr ˈwɝdz. ˈlɛts ˈstɑrt ˈwɪθ ˈɡɹæˌfiːmz ˈðæt ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ðə ˈsmɔləst əˈmaʊnt əv ˌɪnfɚˈmeɪʃən: ˈsɪŋɡəɫ ˈsaʊndz, ˈɔr ˈfoʊˌniːmz. ə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈwɛr ˈiːtʃ ˈɡɹæˌfiːm ˌɹɛpɹɪˈzɛnts ə ˈfoʊˌniːm ˈɪz ˈnoʊn ˈæz ən ˈæɫfəˌbɛt. ˈwiːv ˈsiːn ˈɪn ˈɝliːɚ ˈɛpəˌsoʊdz ˈhaʊ ðiː ˌɪntɚˈnæʃənɫ̩ fəˈnɛɾɪk ˈæɫfəˌbɛt ˌɹɛpɹɪˈzɛnts ˈiːtʃ ˈpʰɑsəbəɫ ˈsaʊnd ˈɪn ˈɛnɪ ˈlæŋɡwɪdʒ ˈwɪθ ə ˈsɪmbəɫ. ðiː ˌæɫfəˈbɛɾɪk ˈpɹɪnsəpəɫ əv ˈwʌn ˈsaʊnd ˈpʰɝ ˈsɪmbəɫ ˈɪz ˈɔɫˌsoʊ ðə ˈkʰeɪs, ət ˈliːst ˈmoʊst əv ðə ˈtʰaɪm, ˈfɔr ðə ˈlæʔn̩ ˈæɫfəˌbɛt. ˈðɪs ˈsɪstəm ˈɪz ˈjuːzd ˈfɔr ˈmɛnɪ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɪn ˈwɛstɚn ˈjʊrəp, ˈlaɪk ˈɪŋɡlɪʃ ənd ˈfɪnɪʃ, ənd ˈfɔr ˈwʌnz ˈðæt ˈwɝ ˈɪnˌfluːənst ˈbaɪ ˌjʊrəˈpʰiːən ˌkɑlənəˈzeɪʃən, ˈsʌtʃ ˈæz viːˌɛtnəˈmiːz ənd swɑˈhiːlɪ. ˈðɛr ˈɑr ˈʌðɚ ˈæɫfəˌbɛts ˈtʰuː, ɪnˈkluːɾɪŋ ðə sɚˈɹɪlɪk ˈæɫfəˌbɛt, ˈjuːs tə ˈɹaɪt ˈmɛnɪ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɪn ˈiːstɚn ˈjʊrəp ɪnˈkluːɾɪŋ ˌbʌɫˈɡɛriːən ənd ˈɹʌʃən, ˈæz ˈwɛɫ ˈæz ˈɡɹiːk. ˈðɛr ˈɑr ə ˈfjuː ˈɹiːzn̩z ˈwaɪ ˈæɫfəˌbɛts ˈɡɛt ˈmɔr ˈkʰɑmpləˌkeɪɾəd ˈðæn ɪɡˈzæktlɪ ˈwʌn ˈsɪmbəɫ ˈpʰɝ ˈsaʊnd. ˈfɝst: ˈmɛnɪ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈjuːz ˈækˌsɛnt ˈmɑrks ˈɔr ˈɹaɪt ˈsɛvɚɹəɫ ˈɡɹæˌfiːmz təˈɡɛðɚ ˈtʰuː ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ˈvɛriːəs ˈsaʊndz, ɪˈspɛʃəlɪ ˈsaʊndz ˈðæt ˈwɝnt ˈɪn ðə ˈlæŋɡwɪdʒ ˈðeɪ ˈbɑrod ˈðɛr ˈæɫfəˌbɛt fɹəm. ˈlaɪk ðə ˈsaʊndz ˈɪŋɡlɪʃ ˈɹaɪts ˈwɪθ "ˈtʰiːˈeɪtʃ", "ˈʃ" ənd "/ch/" ˈwɝnt ˈpɹɛzn̩t ˈɪn ˈlæʔn̩, ˈwɪtʃ ˈwiː ˈbɑrod ˈaʊɚ ˈæɫfəˌbɛt fɹəm. ˈsɛkənd: ɔɫˈðoʊ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈnætʃɚɹəlɪ ˈtʃeɪndʒ ˈoʊvɚ ˈtʰaɪm, ˈɪts ˈhɑrɾɚ ˈtʰuː kənˈvɪns ˈpʰiːpəɫ ˈtʰuː ˈtʃeɪndʒ ˈhaʊ ˈðeɪv ˈlɝnt ˈtʰuː ˈɹaɪt. ðə ˈsaɪlənt ˈkʰeɪ ˈɪn ‘ˈniː' ˈwəz “ˈniː” ˈɪn ˈmɪɾɫ̩ ˈɪŋɡlɪʃ, ənd ˈɪt ˈstɪɫ ˈhæzn̩t ˈɡɔn əˈweɪ. ˈθɝd: ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɔfən ˈbɑroʊ ˈwɝdz fɹəm ˈiːtʃ ˈʌðɚ ənd ˈstɪk ˈwɪθ ðiː ˈʌðɚ ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈspɛlɪŋ kənˈvɛnʃənz. ˈfɔrθ ənd ˈfaɪnɫ̩ɪ: ˈwaɪəɫ ˈspɛlɪŋ ˈmeɪ ˈbiː ˈstændɚˌdaɪzd əˈkɹɔs ə ˈlæŋɡwɪdʒ, ðə pɹəˌnʌnsiːˈeɪʃən ˈmeɪ ˈvɛrɪ ˈɡɹeɪtlɪ. ˈɪn ˈɪŋɡlɪʃ, ˈwiː ˈspɛɫ ðə ˈwɝd ‘ˈɹʌnɪŋ' ˈwɪθ ə ‘ˈdʒiː' ət ðiː ˈɛnd ˈiːvən ˈðoʊ ˈɪn ˈmɛnɪ vɚˈɹaɪəɾiːz əv ˈɪŋɡlɪʃ ˈɪts pɹəˈnaʊnst ‘/runnin/'. ˈiːvən ˈɪf ˈpʰiːpəɫ ˈwɔntɪd ˈtʰuː ɹɪˈfɔrm ðə ˈspɛlɪŋ, ˈhuːz ˈvɝʒən əv “ˈɹʌnɪŋ” ʃəd ˈðeɪ pɹɪˈfɝ? ˈfɔr ˈfɝðɚ ˈnuːˌɑns, ˈsʌm ˈɹiːsɚtʃɚz dɪˈstɪŋɡwɪʃ bɪˈtwiːn ˈæɫfəˌbɛts ˈpɹɑpɚ, ˈwɛr ˈɛvɹɪ ˈfoʊˌniːm ˈɡɛts ə ˈsɪmbəɫ, ənd /abjads/. ˈɪn ən /abjad/, pɹaɪˈmɛrəlɪ ˈkʰɑnsənənts ˈɡɛt ˈðɛr ˈoʊn ˈsɪmbəɫz, ənd ˈvaʊəɫz kən ˈbiː ˈlɛft ˌʌnˈɹɪʔn̩. ˈmɛnɪ səˈmɪɾɪk ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɑr ˈɹɪʔn̩ ˈwɪθ /abjads/, ɪnˈkluːɾɪŋ ˈɛrəbɪk ənd ˈhiːbɹuː. ðə ˈnɛkst ˈtʰaɪp əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈɪz ˈwɛr ˈiːtʃ ˈɡɹæˌfiːm ˌɹɛpɹɪˈzɛnts ə ˈsɪləbəɫ, ˈnoʊn ˈæz ə ˈsɪləˌbɛrɪ. ˈɪn ə ˈsɪləˌbɛrɪ, ˈðɛrz ə ˈdɪfɹənt ˈsɪmbəɫ ˈfɔr, ˈseɪ, "ˈdʒiːˈeɪ" ənd "/va/" ənd "ˈɡeɪ," ˈɹæðɚ ˈðæn ˈsɪmbəɫz ˈfɔr /ˈdʒi/, /ə/, /ˈvi/, ənd ˈsoʊ ˈɔn. ˈmɛnɪ ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈɪn ðə ˈɹiːdʒən ɚˈɹaʊnd ˈɪndiːə ˈɑr ˈbeɪst ˈɔn ðə /Nāgar/ī ˈsɪləˌbɛrɪ, ˈwɛr ˈðɛrz ə ˈdɪfɹənt ˈsɪmbəɫ ˈfɔr ˈiːtʃ ˈsɪləbəɫ, ˈlaɪk “ˈkʰɑ” ənd “ˈdʒiːˈeɪ.” ˈðɛn ˈðɛrz ə ˈsmɔɫ ˌmɑɾəfəˈkʰeɪʃən ˈtʰuː ˈɪndəˌkeɪt ðə ˈvaʊəɫ ˈtʰuː ˈmeɪk, ˈlaɪk “ˈkʰiː” ˈɔr “ˌkeɪˈoʊ”. ˈfaɪnɫ̩ɪ, ət ðiː ˈʌpɚ ˈɛnd, ˈwiː ˈhæv ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈwɛr ˈiːtʃ ˈɡɹæˌfiːm kən ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ə ˈhoʊɫ ˈwɝd ˈɔr ˈmɔrˌfiːm əv ˈɛnɪ ˈlɛŋθ. ˈðiːz ˈsɪstəmz ˈɑr ˈkʰɔɫd ˌlɔɡəˈɡɹæfɪk ˈɹaɪɾɪŋ. ðə tʃaɪˈniːz ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈɪz ˈdʒɛnɹəlɪ kənˈsɪɾɚd ˈtʰuː ˈbiː ən ɪɡˈzæmpəɫ əv ˌlɔɡəˈɡɹæfɪk ˈɹaɪɾɪŋ. ˈðɪs ˈkʰɛrɪktɚ ˈmiːnz ‘ˈɹæbət'. ˈɪt ˈkʰænt ˈbiː ˈbɹoʊkən ˈdaʊn ˈɪntuː ˈsmɔlɚ ˈpʰɑrts. ˈɪts ˈɹæbət ˈwɛðɚ ˈɪts pɹəˈnaʊnst ˈtʰuː ˈɪn ˈmændɚɹən, ˈɔr /tou/ ˈɪn ˌkæntəˈniːz. ˈsʌm ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈɔɫˌsoʊ ˈmeɪk ˈjuːz əv ˈmɔr ˈðæn ˈwʌn əv ˈðiːz ˈstɹæɾədʒiːz. ˈfɔr ɪɡˈzæmpəɫ, ˌdʒæpəˈniːz ˈjuːzɪz ə ˌlɔɡəˈɡɹæfɪk ˈsɪstəm ˈkʰɔɫd ˈkʰɑndʒɪ ˈtʰuː ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ˈmɛnɪ ˈwɝdz, ˈæz ˈwɛɫ ˈæz ə ˈsɪləˌbɛrɪ, ˈkʰɑnə, ˈtʰuː ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ˈsɪləbəɫz ˈfɔr ˈæɾɪŋ ɡɹəˈmæɾɪkəɫ ˌɪnfɚˈmeɪʃən ˈɔr ˈloʊnˌwɝdz fɹəm ˈʌðɚ ˈlæŋɡwɪdʒɪz. ˈsʌm ˈsɪstəmz ˈwɝk ˈɹiːəlɪ ˈwɛɫ ˈfɔr ˈsʌm ˈlæŋɡwɪdʒɪz. səˈmɪɾɪk ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɑr ˈwɛɫ ˈsuːɾəd ˈtʰuː ðə /abjad/ ˈsɪstəm, bɪˈkʰɔz ˈðeɪ ˈdoʊnt ˈhæv ə ˈstɹɔŋ ˈfoʊkəs ˈɔn ˈvaʊəɫz. ˈæz ˈwiː ˈdɪskəst ˈɪn ˈɛpəˌsoʊd 2, ðə ˈɹuːts əv ˈmɛnɪ ˈwɝdz ˈɪn səˈmɪɾɪk ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈɑr ˈbeɪst ˈɔn ðə ˈkʰɑnsənənts. ənd ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈwɛr ˈðɛr ˈɑrnt ˈvɛrɪ ˈmɛnɪ ˈpʰɑsəbəɫ ˈsɪləbəɫz, ˈlaɪk ɪˈnuːktəˌtuːt, ˈɑr ˈiːziːɚ ˈtʰuː ˈɹaɪt ˈwɪθ ə ˈsɪləˌbɛrɪ. ˈbʌt ˈiːtʃ ˈsɪstəm ˈhæz ˈɪts ˈtɹeɪˌdɔfs. ˈɪts ˈmʌtʃ ˈiːziːɚ ˈtʰuː ˈlɝn ðə 26 ˈlɛɾɚz əv ðiː ˈɪŋɡlɪʃ ˈæɫfəˌbɛt ˈðæn ðə ˈfɔr ˈθaʊzənd ˈplʌs ˈkʰɛrɪktɚz ˈniːɾɪd ˈtʰuː ˈɹiːd tʃaɪˈniːz, ˈbʌt ðə tʃaɪˈniːz ˈsɪstəm ˈtʰeɪks ˈmʌtʃ ˈlɛs ˈspeɪs ˈtʰuː kənˈveɪ ˌɪnfɚˈmeɪʃən. ˈplʌs, ˈɪt kən ˈbiː ˈɹiːd ˈbaɪ ˈpʰiːpəɫ ˈhuːz ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈsaʊnd ˈvɛrɪ ˈdɪfɹənt. ðə dɪˈvɛləpmənt əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈwəz ˈɪnˌfluːənst ˈbaɪ ðə ˈtʰuːɫz əˈveɪləbəɫ. ˈsʌm ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈɑr ˈkʰɑrvd ˈɪntuː ˈstoʊn, ˈʌðɚz ɪnˈvɑɫv ˈjuːzɪŋ ə ˈbɹʌʃ ənd ˈɪŋk ˈɔn ˈpʰeɪpɚ. ˈsʌm ˈskɑlɚz ˈiːvən bəˈliːv ˈðæt ðiː ˈɪŋkəz ˈmeɪ ˈhæv ˈjuːzd ə ˈsɪstəm əv ˈnɑɾəd ˈstɹɪŋz, ˈkʰɔɫd ˈkʰiːpuː, ˈtʰuː ˈɹɛkɚd ˈðɛr ˈlæŋɡwɪdʒ. ˈjuːʒəwəlɪ ðə ˈmiːɾiːəm ˈjuːs tə ˈɹɛkɚd ə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈɪnˌfluːənsɪz ðə ˈweɪ ˈɪt ˈlʊks. ˈɹoʊmən ˈskɹɪpt ˈwəz ˈvɛrɪ ˈæŋɡjəlɚ bɪˈkʰɔz ˈðæt ˈwəz ˈiːzɪ ˈtʰuː ˈkʰɑrv ˈɪntuː ˈɹɑk, ˈwaɪəɫ ðə ˈbɹʌʃɪz ˈjuːs tə ˈɹaɪt tʃaɪˈniːz ˈskɹɪpts ˈɪnˌfluːənst ˈðɛr ˈfloʊɪŋ ˈstaɪəɫ. ˈbʌt ˈlæŋɡwɪdʒ ɪɡˈzɪstɪd ˈfɔr ə ˈvɛrɪ ˈlɔŋ ˈtʰaɪm bɪˈfɔr ˈɛniːˌwʌn ˈstɑrɾɪd ˈɹaɪɾɪŋ, ˈɛniːˌwɛr fɹəm 200,000 ˈtʰuː 50,000 ˈjɪrz əˈɡoʊ. ˈɪts ɪmˈpʰɑsəbəɫ ˈtʰuː ˈpʰɪn ˈdaʊn, bɪˈkʰɔz ˈsaʊndz ənd ˈsaɪnz ˈdoʊnt ˈliːv ˈfɑsəɫz. ˈwiː ˈnoʊ ˈɹaɪɾɪŋ ˈɪz ˈmʌtʃ ˈmɔr ˈɹiːsn̩t, ˈbʌt ˌʌnˈfɔrtʃənətlɪ, ˈnoʊ ˈwʌn ˈhæz ˈlɛft ˈʌs ə ˈɹɪʔn̩ ˈɹɛkɚd ˈðæt ˈsɛz “ˈfɛbjəˌwɛrɪ 21, təˈdeɪ ˈaɪ ɪnˈvɛntɪd ˈɹaɪɾɪŋ!” ˌɑrkiːˈɑlədʒɪsts ˈhæv ˈfaʊnd ˈɹɛkɚdz əv ˈpɹoʊɾə-ˈɹaɪɾɪŋ, ˈwɪtʃ ɪnˈvɑɫvz ˈjuːzɪŋ ˈsɪmbəɫz ˈtʰuː ˌɹɛpɹɪˈzɛnt spɪˈsɪfɪk ˈmiːnɪŋz, ˈbʌt ˈnɑt ˈɪn ˈhoʊɫ ˈstɹɪŋz ˈlaɪk ə ˈsɛnʔn̩s. ˈæz ˈbɛst ˈwiː kən ˈtʰɛɫ, ˈɹaɪɾɪŋ ˈwəz ˈoʊnlɪ ɪnˈvɛntɪd ˌɪndəˈpʰɛndəntlɪ ˈθɹiː ˈtʰaɪmz ˈɪn ˈhjuːmən ˈhɪstɚɹɪ. ˈiːtʃ əv ˈðiːz ˈθɹiː ˈtʰaɪmz, ðiː aɪˈdiːə əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈspɹɛd ˈtʰuː ˈʌðɚ ˈkʰʌɫtʃɚz, ˈsʌmˌtaɪmz ˈtʃeɪndʒɪŋ ˈʃeɪp ə ˈlɑt əˈlɔŋ ðə ˈweɪ. ənd ˈiːtʃ ˈtʰaɪm, ðə ˈliːp ˈtʰuː ˈɹaɪɾɪŋ ˈmoʊst ˈlaɪklɪ ˈwəz ə ˈsloʊ ˈpɹɑˌsɛs ˈðæt ˈtʰʊk ˈpleɪs ˈoʊvɚ ˌdʒɛnɚˈɹeɪʃənz, ˈnɑt ə ˈsʌdn̩ ɪnˈvɛnʃən ˈbaɪ ə ˈsɪŋɡəɫ ˈklɛvɚ ˈpʰɝsn̩. ˈlɛts ˈhɛd ˈtʰuː ðə ˈθɔt ˈbʌbəɫ ˈfɔr ˈsʌm ˈtʰaɪm ˈtɹævəɫ ˈθɹuː ˈsɪmbəɫz. ɪnˈvɛnʃən əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈnʌmbɚ ˈwʌn: ˈɪn ðə ˈbɹɑnz ˈeɪdʒ ɚˈɹaʊnd 4,500 ˈjɪrz əˈɡoʊ, ə ˈklʌstɚ əv ˈkʰʌɫtʃɚz dɪˈvɛləpt ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz. ðiː ˈɝliːəst ˈwəz ðə suːˈmɛriːən ˈkʰʌɫtʃɚ ˈɪn ˌmɛspəˈtʰeɪmiːə, ˈmɑɾɚn ˈdeɪ ɪˈɹɑk. ˈðɛr ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈɪz ˈnoʊn ˈæz kjuːˈniːəˌfɔrm, ənd ɪnˈvɑɫvd ˈpɹɛsɪŋ ə ˈstaɪləs ˈɪntuː ˈsɔft ˈkleɪ. ˈðɪs suːˈmɛriːən ˈɹaɪɾɪŋ ˈpɹɑbəblɪ ɪnˈspaɪɚd ðə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz əv ˈʌðɚ ˈmeɪdʒɚ ˈbɹɑnz ˈeɪdʒ ˌsɪvələˈzeɪʃənz ɚˈɹaʊnd ðə ˌmɛɾəɾɚˈɹeɪniːən, ˈlaɪk ðiː ɪˈdʒɪpʃənz ˈwɪθ ˈðɛr ˈhaɪɚɹəˌɡlɪfs. ˈðoʊz ˈhaɪɚɹəˌɡlɪfs ɪnˈspaɪɚd ə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈðæt ɪˈvɛntʃəwəlɪ bɪˈkʰeɪm ðə fɪˈniːʃən ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm, ˈwɪtʃ ˈwəz əˈdæptɪd ˈbaɪ ðə ˈɡɹiːks ənd ˈʌɫtəmətlɪ bɪˈkʰeɪm ðə ˈlæʔn̩ ˈæɫfəˌbɛt ˈðæt ˈɪŋɡlɪʃ ˈjuːzɪz. ˈnʌmbɚ ˈtʰuː: ˈðɛr ˈɪz ˈɛvəɾəns ˈðæt ət ˈliːst 3,500 ˈjɪrz əˈɡoʊ, ˈɹaɪɾɪŋ dɪˈvɛləpt ˈɪn ˈtʃaɪnə. ðiː ˈɝliːəst ɪɡˈzæmpəɫz əv ˈðɪs ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm, ˈnoʊn ˈæz ðiː ˈɔrəkəɫ ˈboʊn ˈskɹɪpt, ˈhæv ˈbɪn ˈfaʊnd ˈkʰɑrvd ˈɔntʊ ˈɑks ˈboʊnz ənd ˈtʰɝɾɫ̩ ˈʃɛɫz, ˈwɪtʃ ˈwɝ ˈjuːzd ˈɪn ˌdɪvəˈneɪʃən ˈɹɪtʃəwəɫz. ðə tʃaɪˈniːz ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm kənˈtʰɪnjuːd ˈtʰuː dɪˈvɛləp, ənd təˈdeɪ ˈiːtʃ ˈkʰɛrɪktɚ ˌɹɛpɹɪˈzɛnts ə ˈwɝd, ˈɔr ˈwʌn ˈsɪləbəɫ əv ə /multisyllable/ ˈwɝd. ˈnʌmbɚ ˈθɹiː: ɚˈɹaʊnd 3,000 ˈjɪrz əˈɡoʊ, ðiː ˈɑɫˌmɛk ˈɡlɪfs, ðiː ˈoʊɫdəst ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈɪn ˌmɛzoəˈmɛrɪkə, ˈwəz kɹiːˈeɪɾɪd ˈɪn ˈmɑɾɚnˈdeɪ ˈmɛksɪˌkoʊ. ˈðɪs ˈsɪstəm ˈjuːzd ə ˌkɑmbəˈneɪʃən əv ˈwɝd-ˈlɛvəɫ ˈlɔɡəˌɡɹæmz ˈwɪθ ˈsɪləbəɫ-ˈlɛvəɫ ˈsɪmbəɫz. ə ˈnʌmbɚ əv ˌmɛzoəˈmɛrɪkən ˌsɪvələˈzeɪʃənz ˈhæv ˈɹɪʔn̩ ˈɹɛkɚdz ˈjuːzɪŋ ˈsʌtʃ ˈɡlɪfs, ɪnˈkluːɾɪŋ ðə ˌzɑpəˈtʰɛk ənd ðiː ˈæzˌtɛks, ˈbʌt ðə ˈmoʊst səkˈsɛsfəlɪ diːˈsaɪfɚd ˈɪz ðə ˈmaɪən ˈsɪstəm. ˈθæŋks ˈfɔr ˈtʰeɪkɪŋ ˈʌs ˈbæk ˈɪn ˈtʰaɪm, ˈθɔt ˈbʌbəɫ! ˈsɪns ˈɪts ˈɔrədʒənz, ðə ˈlæʔn̩ ˈæɫfəˌbɛt ˈhæz ɪnˈvɑɫvd ɹɪˈpʰiːɾəd ˈbɑrəwɪŋ fɹəm ˈwʌn ˈlæŋɡwɪdʒ ˈtʰuː əˈnʌðɚ, ˈɔfən ˌʌnɹɪˈleɪɾəd, ˈlæŋɡwɪdʒ. ˈiːtʃ ˈtʰaɪm, ðə ˈsɪstəm ˈwəz ˈtʃeɪndʒd ˈtʰuː ˈbɛɾɚ ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ðə ˈsaʊndz ˈɪn ə pɚˈtʰɪkjəlɚ ˈlæŋɡwɪdʒ, ˈɔr ˈtʰuː ˈfɪt ðə ˈɹaɪɾɪŋ ˈtʰuːɫz ənd ˈsɝfəsɪz ˈjuːzd ˈbaɪ ə pɚˈtʰɪkjəlɚ ˈkʰʌɫtʃɚ, bɪˈfɔr ˈɡɛɾɪŋ ˈbɑrod əˈɡɛn ˈbaɪ əˈnʌðɚ ˈlæŋɡwɪdʒ. ˈsʌm ˈlɛɾɚz əv ðiː ˈæɫfəˌbɛt ˈhæv ˈhæd ˈɹɛləɾɪvlɪ ˌʌnɪˈvɛntfəɫ ˈhɪstɚɹiːz. ðə ˈlɛɾɚ ˈbiː ˈstɑrɾɪd ˈæz ðə ˈlɛɾɚ ˈbɛt, ɚˈɹɪdʒənɫ̩ɪ ˈmiːnɪŋ ‘ˈhaʊs'. ˈɪt ˈtʃeɪndʒd ˈfɔrm ˈtʰuː ðə ˈkʰɛrɪktɚ ˈwiː ˈɹɛkɪɡˌnaɪz ˈæz ˈbiː, ˈbʌt ˈkʰɛpt ðə ˈseɪm pɹəˌnʌnsiːˈeɪʃən. ˈɪn kənˈtɹæst, ðə /Phonecian/ ˈlɛɾɚ ˈvɑv, ˈmiːnɪŋ ‘ˈhʊk,' ˈhæz ˈhæd ə ˈwaɪəɫd ˈɹaɪd. ˈɪts ðiː ˈɔrədʒən əv ðiː ˈɪŋɡlɪʃ ˈlɛɾɚz ˈðæt ˈwiː ˈnoʊ təˈdeɪ ˈæz ˈɛf, ˈuː, ˈviː, ˈdʌbəɫjuː ənd ˈwaɪ. ˈʌðɚ ˈsɪmbəɫz ˈwɝ ˈɪnˌfluːənst ˈbaɪ tɛkˈnɑlədʒɪ. ˈɪŋɡlɪʃ ˈjuːs tə ˈjuːz ðə ˈsɪmbəɫz ˈθɔrn ənd ˈɛð ˈtʰuː ˌɹɛpɹɪˈzɛnt ðə ˈsaʊndz ət ðə bɪˈɡɪnɪŋ əv “ðiː” ənd “ˈθɪŋ,” ˈbʌt ˈðeɪ ˈwɝnt əˈveɪləbəɫ ˈɔn ˈɝlɪ ˈpɹɪntɚz fɹəm ˌkɑntəˈnɛntɫ̩ ˈjʊrəp. ˈsoʊ ˈpʰiːpəɫ ˈstɑrɾɪd ˈjuːzɪŋ “ˈtʰiːˈeɪtʃ” ˈɔr “ˈwaɪ” ɪnˈstɛd. ˈðæts ˈwaɪ “ˈjiː ˈoʊɫd ˈtʰiː ˈʃɑp” ˈɪz ˈdʒʌst əˈnʌðɚ ˈspɛlɪŋ əv “ðiː ˈoʊɫd ˈtʰiː ˈʃɑp.” ˈwʌns ðiː aɪˈdiːə əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈæz ə tɛkˈnɑlədʒɪ ˈspɹɛd, ˈsʌm ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈwɝ ˈbɪɫt fɹəm ˈskɹætʃ, wɪˈðaʊt dɚˈɹɛktlɪ ˈbɑrəwɪŋ ˈsɪstəmz ənd ˈsɪmbəɫz. ˈɪn ˈsʌm ɪkˈsɛpʃənɫ̩ ˈkʰeɪsɪz, ˈðiːz ˈnuːliː-kɹiːˈeɪɾɪd ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz bɪˈkʰeɪm ðiː ɔrˈθɑɡɹəfɪ ˈfɔr ə ˈhoʊɫ ˈlæŋɡwɪdʒ. ðə ˈtʃɛrəkɪ ˈsɪləˌbɛrɪ ˈwəz kɹiːˈeɪɾɪd ˈbaɪ ˈneɪɾɪv əˈmɛrəkən ˈpʰɑliːˌmæθ sɪˈkwɔɪə ˈɪn ðiː ˈɝlɪ 18 ˈhʌndɹədz. ˈɪt ˈkwɪklɪ ˈlɛd ˈtʰuː ˈmɛnɪ ˈtʃɛrəkiː-ˈlæŋɡwɪdʒ ˈnuːzˌpeɪpɚz ənd ˈʌðɚ ˌpʌbləˈkʰeɪʃənz ənd ˈɪz ˈstɪɫ ˈɪn ˈjuːz təˈdeɪ. ɔɫˈðoʊ ˈsʌm ˈsɪmbəɫz ˈɪn ðə ˈtʃɛrəkɪ ˈsɪləˌbɛrɪ ɹɪˈzɛmbəɫ ˈlæʔn̩ ˈlɛɾɚz, ˈðeɪ ˈstænd ˈfɔr kəmˈpliːtlɪ ˈdɪfɹənt ˈsaʊndz, ˈsʌtʃ ˈæz ˈðiːz ˈθɹiː ˈwɪtʃ ˈstænd ˈfɔr /tsa-la-gi/, ˈɔr "ˈtʃɛrəkɪ". əˈnʌðɚ ɪɡˈzæmpəɫ ˈɪz ˈhɑnˌɡuːɫ, ðə ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ˈjuːzd ˈfɔr kɚˈɹiːən. ˈɪt ˈwəz dɪˈvaɪzd ˈbaɪ ˈkʰɪŋ /Sejong/ ðə ˈɡɹeɪt ˈɪn 1443 ˈæz ə ɹɪˈpleɪsmənt ˈfɔr tʃaɪˈniːz ˈkʰɛrɪktɚz, ˈwɪtʃ ˈwɝnt ˈwɛɫ ˈsuːɾəd ˈfɔr ðə ˈstɹʌktʃɚ əv kɚˈɹiːən. ˈhɑnˌɡuːɫ ˈɪz ɪˈspɛʃəlɪ ˈkʰuːɫ, lɪŋˈɡwɪstɪklɪ ˈspiːkɪŋ, bɪˈkʰɔz ðə ˈʃeɪps əv ðə ˈsɪmbəɫz ˈɑr ˈbeɪst ˈɔn ðə pəˈzɪʃən əv ðə ˈmaʊθ ˈwaɪəɫ pɹəˈduːsɪŋ ˈðɛm. ˈfɔr ɪɡˈzæmpəɫ, [ˈɛn] ˈlʊks ˈlaɪk ðə ˈtʰʌŋ ˈtʰʌtʃɪŋ ðə ˈfɹʌnt ˈpʰɑrt əv ðə ˈɹuːf əv ðə ˈmaʊθ wɛrˈæz [ˈdʒiː] ˈlʊks ˈlaɪk ðə ˈtʰʌŋ ˈtʰʌtʃɪŋ ðə ˈbæk ˈpʰɑrt əv ðə ˈɹuːf əv ðə ˈmaʊθ ɪnˈstɛd. ənd ðiː ˌɛvəˈluːʃən əv ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəmz ˈhæzn̩t ˈstɑpt. ˈsʌmˌtaɪmz ˈðiːz ˈtʃeɪndʒɪz ˈɑr pəˈlɪɾɪkəɫ, ˈlaɪk ˈwɛn ˈtʰɝkɪʃ ˈmuːvd fɹəm ðiː ˈɛrəbɪk ˈskɹɪpt ˈtʰuː ˈlæʔn̩ ˈɪn 19 28 ˈæz ˈpʰɑrt əv ˈpɹɛzəɾənt ˈæɾəˌtɝks pəˈlɪɾɪkəɫ ɹɪˈfɔrmz. ənd ˈæftɚ ðiː əˈmɛrəkən ˌɹɛvəˈluːʃən, ˌlɛksəˈkʰɑɡɹəfɚ ˈnoʊə ˈwɛbstɚ ˈhæd ˈsʌm ˈlʌk ˌdɪfɚˈɹɛnʃiːˌeɪɾɪŋ əˈmɛrəkən ˈɪŋɡlɪʃ fɹəm ˈbɹɪɾɪʃ ˈɪŋɡlɪʃ ˈwɪθ ˈspɛlɪŋ ɹɪˈfɔrmz ˈlaɪk "ˈkʰʌlɚ" wɪˈðaʊt ə ˈuː ənd "ˈsɛntɚ" ɪnˈstɛd əv "ˈsɛntɚ." ˈbʌt ˈɹɛɡjəlɚˌɹaɪzd ˈspɛlɪŋ ɪtˈsɛɫf ˈɪzn̩t ˈiːvən ˈðæt ˈoʊɫd. ˈðɛr ˈwəz ˈlɑts əv ˌɪnkənˈsɪstənsɪ ˈɪn ðə ˈspɛlɪŋ əv ˈiːvən ˈbeɪsɪk ˈwɝdz ˈɪn ðiː ˈɝliːəst ˈɹɪʔn̩ ˈɪŋɡlɪʃ. ˌmiːɾiːˈiːvəɫ ˈmænjəˌskɹɪpts ˈwɝ ˈɹɪʔn̩ ˈbaɪ ˈmʌŋks, ˈhuː ˈɹoʊt ˈɪn ˈweɪz ˈðæt ɹɪˈflɛktɪd ˈðɛr ˈoʊn ˈækˌsɛnts, ənd ˈʃeɪkˌspɪr ˈiːvən ˈspɛɫd ˈhɪz ˈoʊn ˈneɪm ˈsɪks ˈdɪfɹənt ˈweɪz. ˈwɛn ðə ˈpɹɪntɪŋ ˈpɹɛs ˈwəz ɪnˈvɛntɪd, ˈɪt ˈɡɑt ˈiːziːɚ ənd ˈtʃiːpɚ ˈtʰuː pɹəˈduːs ˈɹɪʔn̩ məˈtʰɪriːəɫ, ˈwɪtʃ ˈlɛd ˈtʰuː ˈɡɹeɪɾɚ ˌɹɛɡjəlɚɹəˈzeɪʃən ˈɪn ˈspɛlɪŋ ənd ˈmɔr ˈwaɪdˈspɹɛd ˈlɪɾɚɹəsɪ. ˈɪŋɡlɪʃ ˈspɛlɪŋ ˈɪz ˈɪn ˈmɛnɪ ˈweɪz ə ɹɪˈflɛkʃən əv ˈwɛr ðə ˈlæŋɡwɪdʒ ˈwəz ət ˈfɔr ˈsɛntʃɚɹiːz əˈɡoʊ, ˈwɛn ˈðɪs ˌstændɚɾəˈzeɪʃən ˈstɑrɾɪd. ðiː ˈɪntɚˌnɛt ˈmeɪd pɹəˈduːsɪŋ ənd ˈʃɛrɪŋ ˈɹaɪɾɪŋ ˈiːvən ˈiːziːɚ. ə ˈsoʊʃəɫ ˈmiːɾiːə ˈpʰoʊst kən ˈɡoʊ ˈvaɪɹəɫ wɪˈðaʊt ˈpʰæsɪŋ ˈθɹuː ðə ˈhændz əv ən ˈɛɾəɾɚ ˈɔr ə ˈpɹɪntɚ, ənd ðiː ˈævɹɪdʒ ˈpʰɝsn̩ ˈɹaɪts ə ˈlɑt ˈmɔr ˈɔfən ˈðæn bɪˈfɔr ˈwiː ˈhæd ˈθɪŋz ˈlaɪk ˈfoʊnz ənd ˈtʰɛkstɪŋ. ˈsoʊ ˈpʰiːpəɫ ˈɑr ˈjuːzɪŋ kɹiːˈeɪɾɪv ɹɪˈspɛlɪŋ, ˈlaɪk ɹɪˈpʰiːɾəd ˈlɛɾɚz ənd ˈɔɫ ˈkʰæps, ənd ˈvɪʒəwəɫ əˈdɪʃənz, ˈlaɪk /emojis/, ɪˈmoʊɾɪˌkɑnz, ənd ˈɡɪfs ˈtʰuː kənˈveɪ ˈmɔr ˈðæn ðə ˈlɪɾɚɹəɫ ˈmiːnɪŋ əv ˈwɝdz. ˈðeɪ kən ɪkˈspɹɛs ˈsɑrˌkæzəm, ˈaɪɹənɪ, ənd ˈʌðɚ ˈkʰaɪndz əv ˈnuːˌɑnsɪz ˈðæt ˈjuːʒəwəlɪ ˈkʰʌm fɹəm ˈtʰoʊn əv ˈvɔɪs ˈɔr ˈdʒɛstʃɚ ˈɪn ˈspiːtʃ. ˈwiː kən ˈsiː ˈaʊɚ ˈɹaɪɾɪŋ ˈsɪstəm ɪˈvɑɫvɪŋ bɪˈfɔr ˈaʊɚ ˈaɪz! ˈpʰiːpəɫ ˈɔɫˌsoʊ ˈjuːz ˈmɔr ˈɹiːsn̩t tɛkˈnɑlədʒɪ ˈtʰuː ˈsaɪdˌstɛp ðə ˈniːd ˈfɔr ˈɹaɪɾɪŋ ˌɔɫtəˈɡɛðɚ. ˈfɔr ˈlæŋɡwɪdʒɪz ˈðæt ˈhævənt hɪˈstɔrɪklɪ ˈbɪn ˈɹɪʔn̩ ˈdaʊn ˈæz ˈɔfən, ɪnˈkluːɾɪŋ ˈmɛnɪ ˈsaɪnd ˈlæŋɡwɪdʒɪz, ˈpʰiːpəɫ ˈɔfən ˈsɛnd ˈɔɾiːˌoʊ ˈɔr ˈvɪɾiːoʊ ˈfaɪəɫz ˈθɹuː ˈsoʊʃəɫ ˈmiːɾiːə. ənd ˈhɪr ˈɪn ˈkɹæʃ ˈkʰɔrs lɪŋˈɡwɪstɪks, ˈwiːv ˈbɪn ˈjuːzɪŋ ðiː ˈɪntɚˌnɛt ˈtʰuː ˈlɝn əˈbaʊt lɪŋˈɡwɪstɪks. ˈwiːv ˈlɝnt əˈbaʊt ˈhaʊ ˈlæŋɡwɪdʒ ˈɪz ˈmeɪd ˈʌp əv ˈsmɔlɚ ˈpʰiːsɪz, ˈlaɪk ˈsaʊndz ənd /handshapes/, ˈwɪtʃ kəmˈbaɪn ˈɪntuː ˈlɑrdʒɚ ˈwʌnz, ˈlaɪk ˈmɔrˌfiːmz, ˈsaɪnz, ənd ˈwɝdz, ənd ˈɪntuː ˈiːvən ˈlɑrdʒɚ ˈsɛnʔn̩sɪz ənd ˌkɑnvɚˈseɪʃənz. ˈwiːv ˈɔɫˌsoʊ ˈlɝnt ˈðæt ˈɔɫ ˈfɔrmz əv ˈlæŋɡwɪdʒ ˈɑr ˈwɝθ ˈɡɛɾɪŋ ɪkˈsaɪɾɪd əˈbaʊt. ˈlæŋɡwɪdʒ ˈɪz ðə ˈwɝɫdz ˈɡɹeɪɾəst kəˈlæbɚɹəɾɪv ˈpɹɑˌdʒɛkt, ənd ˈwɪr ˈɔɫ pɑrˈtʰɪsəˌpeɪɾɪŋ ˈɪn ˈɪt ˈɛvɹɪ ˈdeɪ! ˈsoʊ ðə ˈnɛkst ˈtʰaɪm ˈjuː ˈfaɪnd jɚˈsɛɫf dɪˈstɹæktəd fɹəm ˈwɑt ˈsʌmˌwʌnz ˈseɪɪŋ ˈbaɪ ˈwʌndɚɹɪŋ əˈbaʊt ˈhaʊ ˈðɛr ˈseɪɪŋ ˈɪt, kənˌɡɹætʃəˈleɪʃənz, ˈjɔr ˈθɪŋkɪŋ ˈlaɪk ə ˈlɪŋɡwɪst! ˈθæŋks ˈfɔr ˈwɑtʃɪŋ ðə ˈfaɪnɫ̩ ˈɛpəˌsoʊd əv ˈkɹæʃ ˈkʰɔrs lɪŋˈɡwɪstɪks. ˈɪf ˈjuː ˈwɔnt ˈtʰuː ˈhɛɫp ˈkʰiːp ˈɔɫ ˈkɹæʃ ˈkʰɔrs ˈfɹiː ˈfɔr ˈɛvɹiːˌbʌɾɪ, fɚˈɹɛvɚ, ˈjuː kən ˈdʒɔɪn ˈaʊɚ kəˈmjuːnəɾɪ ˈɔn /Patreon/.